Σάββατο 19 Ιουλίου 2014
Οι βιταμίνες μαζί με τις ορμόνες και τα ένζυμα, αποτελούν τις τρείς τάξεις ουσιών οι οποίες είναι απαραίτητες για την ομαλή σωματική, πνευματική και ψυχική ανάπτυξη και λειτουργία του οργανισμού του ανθρώπου και ονομάζονται βιοκαταλύτες. Οποιαδήποτε έλλειψη του οργανισμού σε βιταμίνες, δημιουργει βλάβες που έχουν ως αποτέλεσμα διαταραχές στην λειτουργία και διακοπή ανάπτυξης. Οι βλάβες αυτές ονομάζονται αβιταμινώσεις. Το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να επιφέρει και υπερβολική χορήγηση βιταμινών στον οργανισμό και τότε οι βλάβες ονομάζονται υπερβιταμινώσεις.
Ενώ τα ένζυμα και οι ορμόνες μπορούν είτε να εισαχθούν στον οργανισμό με τις τροφές είτε να συντεθούν από τον οργανισμό, οι βιταμίνες δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό και πρέπει να εισαχθούν έτοιμες ή υπο μορφή ουσιών που ονομάζονται προβιταμίνες τις οποίες ο οργανισμός μετασχηματίζει σε βιταμίνες.
Ο όρος βιταμίνη προέρχεται από τη λατινική λέξη vita που σημαίνει ζωή και την λέξη αμίνη, παρ’ ότι οι βιταμίνες δεν έχουν καμμία σχέση με τις αμίνες.
Οι ημερήσιες ποσότητες βιταμινών που έχει ανάγκη ο οργανισμός είναι πολύ μικρές, μετρούμενες σε χιλιογραμμάρια (mg) ή και ακόμη μικρότερες μονάδες. Σήμερα έχει διερευνηθεί πλήρως η χημική σύσταση όλων των βιταμινών και οι περισσότερες από αυτές μπορούν να παρασκευαστούν συνθετικά στο χημικό εργαστήριο. Ο προσδιορισμός των βιταμινών γίνεται με χημικές, χρωματομετρικές, φασματομετρικές και βιολογικές μεθόδους.
Οι βιταμίνες ταξινομούνται, αναλόγως με την ιδιότητα της διαλυτότητας, σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τις υδατοδιαλυτές που διαλύονται στο νερό και τις λιποδιαλυτές που διαλύονται στα λίπη.
Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι κυριώτερες βιταμίνες με την ονομασία τους, την προέλευση, την διαλυτότητα και τις βλάβες που προκαλεί στον οργανισμό η έλλειψής τους.
Ενώ τα ένζυμα και οι ορμόνες μπορούν είτε να εισαχθούν στον οργανισμό με τις τροφές είτε να συντεθούν από τον οργανισμό, οι βιταμίνες δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό και πρέπει να εισαχθούν έτοιμες ή υπο μορφή ουσιών που ονομάζονται προβιταμίνες τις οποίες ο οργανισμός μετασχηματίζει σε βιταμίνες.
Ο όρος βιταμίνη προέρχεται από τη λατινική λέξη vita που σημαίνει ζωή και την λέξη αμίνη, παρ’ ότι οι βιταμίνες δεν έχουν καμμία σχέση με τις αμίνες.
Οι ημερήσιες ποσότητες βιταμινών που έχει ανάγκη ο οργανισμός είναι πολύ μικρές, μετρούμενες σε χιλιογραμμάρια (mg) ή και ακόμη μικρότερες μονάδες. Σήμερα έχει διερευνηθεί πλήρως η χημική σύσταση όλων των βιταμινών και οι περισσότερες από αυτές μπορούν να παρασκευαστούν συνθετικά στο χημικό εργαστήριο. Ο προσδιορισμός των βιταμινών γίνεται με χημικές, χρωματομετρικές, φασματομετρικές και βιολογικές μεθόδους.
Οι βιταμίνες ταξινομούνται, αναλόγως με την ιδιότητα της διαλυτότητας, σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τις υδατοδιαλυτές που διαλύονται στο νερό και τις λιποδιαλυτές που διαλύονται στα λίπη.
Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι κυριώτερες βιταμίνες με την ονομασία τους, την προέλευση, την διαλυτότητα και τις βλάβες που προκαλεί στον οργανισμό η έλλειψής τους.
| ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ | |||
| Ονομα | Προέλευση | Διαλυτότητα | Αβιταμινώσεις |
| Α (αξηροφθόλη) | Ιχθυέλαια, ηπατέλαια | Λιποδιαλυτή | Βλάβες οφθαλμών, τύφλωση |
| Β1 (θειαμίνη) | Φλοιός ρυζιού, ζύμη | Υδατοδιαλυτή | Πολυνευρίτιδα |
| Β2 (ριβοφλαβίνη) | Ούρα, ζύμη, γάλα | Υδατοδιαλυτή | Δερματικές παθήσεις |
| Β6 (πυριδοξίνη) | Ζύμη, φύτρα | Υδατοδιαλυτή | Δερματίτιδα |
| Β12 (κυανο-κοβαλαμίνη) | Συκώτι | Υδατοδιαλυτή | Αναιμία |
| PP΄ (νικοτιναμίδιον) | Ζύμη, φύτρα | Υδατοδιαλυτή | Πελλάγρα |
| Ινοσίτης | Εσπεριδοειδή, ζύμη | Υδατοδιαλυτή | Δερματικές παθήσεις |
| C (ασκορβικό οξύ) | Εσπεριδοειδή, πιπεριά | Υδατοδιαλυτή | Σκορβούτο |
| D2 (καλτσιφερόλη) | Ηπατέλαια | Λιποδιαλυτή | Ραχίτιδα |
| Ε (τοκοφερόλη) | Φύτρα, συκώτι | Λιποδιαλυτή | Βλάβες γεννητικών οργάνων |
| Η (βιοτίνη) | Ζύμη, αβγά | Υδατοδιαλυτή | Δερματικές παθήσεις |
| Κ (φυλλοκινόνη) | Φύλλα, μικροοργανισμοί) | Λιποδιαλυτή | Αιμορραγίες |